Acid Phosphoric tinh khiết là một trong những loại axit phổ biến nhất được sử dụng trong công nghiệp hiện nay. Mặc dù nó được biết đến như là một loại hóa chất độc hại, song lại đóng vai trò quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp sản xuất, đặc biệt là sản xuất phân bón và thuốc trừ sâu. Vậy bạn biết gì về Acid Phosphoric tinh khiết? Tính chất và ứng dụng của nó ra sao? Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu các thông tin quan trọng về Acid Phosphoric tinh khiết nhé!
1. Acid Phosphoric Tinh Khiết Là Gì?
Acid Phosphoric tinh khiết còn có tên gọi khác như Trihiđroxiđioxiđophotpho, Axít Phosphoric, Axít Orthophotphoric,… Đây là một axit trung bình có công thức hóa học là H3PO4.
Trong cấu trúc tinh thể của Acid Phosphoric tinh khiết gồm có những tứ diện PO4 và liên kết với nhau bằng hidro. Đây là một hợp chất cô lập liên kết với nhiều cation hóa trị II như Fe2+, Cu2+, Ca2+ và Mg2+. Acid Phosphoric là một axit 3 nấc không có tính oxi hóa vì nó có cấu trúc không gian tứ diện và có độ mạnh trung bình. Hợp chất có những ứng dụng vô cùng quan trọng trong công nghiệp và đời sống, vì vậy việc tìm hiểu về Acid Phosphoric là rất cần thiết.
Trên thị trường hiện nay, Acid Phosphoric được cung ứng thường tồn tại ở dạng siro không màu, không mùi, không dễ bay hơi và có nồng độ là 85% trong nước. Acid Phosphoric tinh khiết thì tồn tại ở dạng rắn không màu. Mặc dù không phải là một axit mạnh nhưng khi ở nồng độ 85% thì nó vẫn có thể gây kích ứng nghiêm trọng cho da, thậm chí là làm hỏng mắt.
2. Những Tính Chất Đặc Trưng Của Acid Phosphoric Tinh Khiết
2.1. Tính chất vật lý
Acid Phosphoric tinh khiết là chất tinh thể trong suốt, tồn tại dưới 2 dạng: chất rắn tinh thể không màu (tan vô hạn trong nước hoặc cồn với cấu trúc tứ diện đều) và chất lỏng trong suốt (không màu, có vị chua). Thông thường, Axit Photphoric được sử dụng dưới dạng dung dịch đặc, sánh, không màu với nồng độ 85%. Dưới đây là một số tính chất vật lý phổ biến của nó:
- Có tính háo nước, dễ chảy rữa, tan vô hạn trong nước theo bất kì tỉ lệ nào.
-
Nhiệt độ nóng chảy: 42.5°C
-
Nhiệt độ phân hủy: 213°C.
-
Khối lượng riêng: 1.87 g/cm3
2.2. Tính chất hóa học
Với tính chất là một axit trung bình, Axit Photphoric sẽ có những tính chất như sau:
- H3PO4 sẽ phân li thuận nghịch theo 3 nấc:
H3PO4 ↔ H+ + H2PO4-
H2PO4- ↔ H+ + HPO42-
HPO42- ↔ H+ + PO43-
- Làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ.
- Tác dụng với oxit bazơ để tạo thành muối và nước:
2H3PO4 + 3Na2O → 2Na3PO4 + 3H2O
- Khi tác dụng với bazơ cũng sẽ tạo thành muối và nước (tùy theo tỉ lệ phản ứng có thể tạo thành các muối khác nhau):
KOH + H3PO4 → KH2PO4 + H2O
2KOH + H3PO4 → K2HPO4 + 2H2O
3KOH + H3PO4 → K3PO4 + 3H2O
- Tác dụng với kim loại đứng trước H2 tạo thành muối và giải phóng khí H2:
2H3PO4 + 3Mg → Mg3(PO4)2 + 3H2
- Khi tác dụng với muối sẽ cho ra muối mới và axit mới:
H3PO4 + 3AgNO3 → 3HNO3 + Ag3PO4
- Tính oxi hóa – khử
Trong H3PO4, P có mức oxi hóa +5 là mức oxi hóa cao nhất nhưng H3PO4 không có tính oxi hóa như HNO3 vì nguyên tử P có bán kính lớn hơn so với bán kính của N dẫn đến mật độ điện dương trên P nhỏ nên khả năng nhận e kém.
- Dưới tác dụng của nhiệt còn xảy ra các phản ứng nhiệt phân như:
Dưới tác dụng của nhiệt trong khoảng từ 200 – 250°C, H3PO4 sẽ nhiệt phân theo phương trình sau đây:
2H3PO4 → H4P2O7 + H2O
Dưới tác dụng của nhiệt trong khoảng từ 400 – 500°C, H3PO4 sẽ nhiệt phân theo phương trình sau đây:
H4P2O7 → 2HPO3 + H2O.
3. Ứng Dụng Của Acid Phosphoric Tinh Khiết
3.1. Trong nông nghiệp
Trong nông nghiệp, một lượng lớn Axit Photphoric được dùng để sản xuất phân bón. H3PO4 đậm đặc có thể chứa tới 70%-75% P2O5 – một nguyên liệu vô cùng quan trọng trong việc điều chế muối photphat, sản xuất phân lân, hợp chất photpho (trong thuốc trừ sâu), thức ăn cho gia súc,…
3.2. Trong công nghiệp
Axit Photphoric có đóng góp quan trọng trong ngành công nghiệp với những ứng dụng điển hình như:
- Chất phụ gia: Axit Photphoric là một loại chất phụ gia trong các loại đồ uống, mứt, thạch rau câu, pho mát,… Bên cạnh đó, nó còn có thể tạo hương thơm, tạo thêm vị ngọt, sự đậm đà cho thực phẩm bằng cách kết hợp với Hfcs (đã xử lý enzymem).
-
Chất chống ăn mòn: Đây còn là chất tẩm gỗ chống cháy và chất chống ăn mòn kim loại. Axit Photphoric là nguyên liệu sản xuất thuỷ tinh gạch men, xử lý nước, công nghiệp xi mạ, sản xuất các chất giặt tẩy,…
-
Chất bảo quản: H3PO4 có khả năng làm chậm sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc trong công thức đường nên được sử dụng để làm chất bảo quản.
-
Sản xuất các sản phẩm từ sữa: Axit Photphoric còn được sử dụng để sản xuất các sản phẩm từ sữa. Muối của loại axit này có khả năng thay đổi protein, độ pH để cải thiện chất lượng của sản phẩm. Sữa, bơ và phô mai là những ví dụ điển hình các sản phẩm từ sữa có chứa Axit Photphoric.
-
Dược phẩm: H3PO4 còn được sử dụng trong dược phẩm.
4. Những Lưu Ý Khi Sử Dụng Và Bảo Quản Acid Phosphoric Tinh Khiết
Một số lưu ý khi sử dụng và bảo quản Acid Phosphoric tinh khiết:
- Không để axit này tiếp xúc trực tiếp với da và niêm mạc của mắt. Nếu hóa chất này dính vào mắt, hãy rửa ngay bằng nước lạnh trong khoảng 15 phút.
- H3PO4 kích thích muối, họng, phổi gây ho, khò khè,…
- H3PO4 còn có thể làm tăng nồng độ axit trong cơ thể, cẩn trọng khi sử dụng.
- Axit Photphoric nguyên chất phải được bảo quản ở nơi thông gió, khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Đậy kín chai, lọ, túi sau khi sử dụng để tránh tiếp xúc trực tiếp với không khí hoặc các hóa chất dễ cháy khác.
Vậy là mình vừa chia sẻ đến các bạn những thông tin về Acid Phosphoric tinh khiết và một số ứng dụng của nó trong đời sống. Hy vọng với những thông tin trên, bạn đọc sẽ có thêm những kiến thức về loại hóa chất này từ đó ứng dụng nó vào những nhu cầu trong công nghiệp và đời sống.
XEM THÊM THÔNG TIN LIÊN QUAN
